Het Gelders Genootschap is als stakeholder bij alle zes de gelderse RESSEN betrokken. In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio waar, hoe en hoeveel grootschalige duurzame elektriciteit op land (windturbines en zonnevelden) opgewekt kan worden tot de periode tot 2030. Deze ruimtelijke opgave zal een grote impact hebben op ons landschap en onze leefomgeving.
In de ruimteateliers pleit het Gelders Genootschap dat elke ingreep in het landschap gepaard moet gaan met ruimtelijke kwaliteiten.
Ruimtelijke kwaliteit speelt zich af op verschillende schaalniveaus. Uitgaande van ruimtelijke kwaliteit zal op regionaal niveau keuzes worden gemaakt op basis van de onderliggende landschapsstructuren, de verschillende landschapstypes en de cultuurhistorische waarden. Ook de waardering van het huidige landschap speelt een rol. Sommige gebieden wil je vanuit ruimtelijke kwaliteit ontzien. Voor de rest geldt: hoe gevoeliger de locatie, hoe meer kwaliteitsbijdragen verwacht mag worden. Tot slot vragen zonnevelden en windturbines ieder een andere benadering in het streven naar ruimtelijke kwaliteit.
Zonnevelden kunnen goed landschappelijk worden ingepast in het bestaande landschap. De ZonneWIJzer is een handreiking die specifiek voor de Gelderse situatie is geschreven. Voor de RES is het belangrijk dat men rekening houdt met het laadvermogen van het landschap en dat er procesafspraken komen voor een ruimtelijke kwaliteitsborging aangezien elk zonnepark maatwerk is.
Windturbines in het landschap zijn landschappelijk niet in te passen. Vanuit ruimtelijke kwaliteit kijk je in de RES, regionaal niveau, waar ze het beste bij passen zoals bijvoorbeeld langs de snelweg A15 in oost-westelijke richting van het rivierengebied en door de grootschalige komgebieden. Op lokaal niveau is het straks tijdens de participatiebijeenkomsten belangrijk dat een goed realistisch beeld wordt gevormd van de ruimtelijke impact van de steeds groter wordende windturbines. Het Gelders Genootschap pleit voor het oprichten van een (regionaal) landschapsfonds om iets terug te doen voor het (waardevolle) landschap, daar waar landschapspijn het grootst is. Hierdoor kan de maatschappelijke acceptatie vergroot worden naast het gebruikelijke omgevingsfonds per windpark.
Daar waar wind- en/of zonneparken het huidige landschap zullen transformeren naar een nieuw energielandschap, zijn tal van meekoppelkansen denkbaar (groen-blauwe structuren, recreatief netwerk, klimaat adaptieve maatregelen etc.) Voor deze grote gebiedsopgaven, zal in het RES-bod een korte omschrijving nodig zijn welke kwaliteitsbeeld wordt beoogd. In de ruimteateliers is gebleken dat er anders verwarring ontstaat over de na te streven gebiedsontwikkeling. Het werken aan ruimtelijke kwaliteit vraagt vanaf regionaal schaalniveau (RES) tot en met de concrete uitwerking op gemeentelijk niveau continue aandacht. Als onafhankelijke adviesorganisatie voor ruimtelijke kwaliteit, denkt het Gelders Genootschap graag met u mee.