In het kader van het onderzoek voor het publieksboek dat in de zomer van 2024 moet gaan verschijnen, wordt er nu druk archiefonderzoek gedaan door de auteurs. Onder hen is Nick van den Berg. Als lid van de projectgroep OiA is hij niet alleen auteur binnen meerdere hoofdstukken, maar ook verantwoordelijk voor het contact met de overige auteurs en samen met projectmanager Elyze Storms verantwoordelijk voor het redigeren van teksten. Nick bracht twee weken geleden een bezoek aan het Van Heek Archief dat gevestigd is op het landgoed Zonnebeek bij Enschede. Dit had hij hierover te vertellen:
Voor het publieksboek schrijf ik in principe twee hoofdstukken; een meer algemeen essay over de periode voor de Tweede Wereldoorlog, welke ik samen met auteur Marlieke Damstra schrijf, en daarnaast een meer verdiepende casus over het Witte Huis aan de Oldenzaalstestraat in Enschede en de Hooge Boekel. Deze waren tijdens de Tweede Wereldoorlog in bezit van de textielfamilie Van Heek. Op beide huizen is veel gebeurd tijdens die periode, waarvan de gebeurtenissen op de Hooge Boekel, dat als onderkomen van de Sicherheidsdienst fungeerde, al vaker gepubliceerd is. Het verhaal van het Witte Huis is minder bekend: in het laatste oorlogsjaar hebben hier verschillende fabrikantengezinnen een onderkomen gevonden toen hun eigen huizen door de bezetter geconfisqueerd werden. Deze casus raakt hiermee verschillende thema’s die we met het publieksboek graag willen belichten, waaronder confiscaties, het leven op het huis in oorlogstijd en de netwerken die de verschillende buitenplaats- en landgoedeigenaren door deze periode heen hielp.
Het overgrote verhaal heb ik door de vrijgevigheid van nabestaanden kunnen optekenen, maar voor de meer verdiepende informatie alsook beeldmateriaal ben ik afgereisd naar Enschede om in het archief aldaar te speuren. Mijn interesse ging daarbij uit naar geschreven bronnen als dagboeken en brieven, en foto’s. Helaas leverde het bezoek weinig relevante geschreven bronnen op. Maar gelukkig maakte het fotomateriaal veel goed. Niet alleen foto’s van de familie maar ook van verschillende buitenplaatsen die zij met de fietsclub aandeden! Sommige hiervan, zoals Enghuizen bij Hummelo en kasteel Bleijenbeek in Noord-Limburg werden tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd.
Het archief is gevestigd in de stalgebouwen van Huis Zonnebeek. Het huis werd in de hoogtijdagen van de textielindustrie, tussen 1906 en 1907, gebouwd naar ontwerp van de architect A.G. Beltman voor Jan Bernhard van Heek en diens Amerikaanse echtgenote Edwina van Heek Burr Ewing. Na haar dood in 1945 werd het huis en het vermogen van de weduwe ondergebracht in een stichting, die o.a. het behoud van het huis, precies zoals zij het achterliet, garandeert. De schilderijen hangen nog zoals zij het ooit bedacht heeft. Dit bijzondere ensemble werd in de laatste decennia beheerd door Ben van Sark, maar zoekt nu een nieuwe beheerder die zorg kan dragen voor huis, collectie, bijgebouwen en directe omgeving!
Oproep: Beheerder huis Zonnebeek