Een Nieuwe Tijd!

Ruwe Diamanten

De architectuur uit de wederopbouwperiode is veelal onbekend en daarmee onbemind. Als je goed kijkt en de verhalen achter de gebouwen leert kennen zie je dat het eigenlijk Ruwe diamanten zijn die het verdienen om te schitteren!
In 2020 hebben inwoners van de Achterhoek zelf de ‘Ruwe diamanten’ van de regio gekozen. Iedere gemeente had een shortlist met Ruwe diamanten waar uiteindelijk 11 winnaars uit zijn gekomen. Op deze manier hebben we laten zien dat gebouwen uit de Wederopbouwperiode wel degelijk bijzonder zijn én een tof verhaal te vertellen hebben. Tijdens Open Monumentendag is aan de winnaars een speciaal schildje uitgereikt. De Ruwe diamanten van de Achterhoek hebben allemaal een plek gekregen in het boek Noo kriege wi-j ’t baeter. De volgende projecten hebben de Ruwe diamanten verkiezing gewonnen:

- Woonhuis 's-Gravenhof 18, Zutphen
- Voormalige coop. middenstandsspaarbank, Aalten
- Voormalige waterzuiveringsinstallatie Kronenkamp, Berkelland
- St. Wilibrordsabdij, Doetinchem
- Ehzerbrug, Lochem
- Markthal Didam, Montferland
- Appartementencomplex Kraakselaan, Doesburg
- Voormalig woonhuis Gerard Schouten, Oost Gelre
- Moezeköttel, Oude IJsselstreek
- Houtzagerij Wool, Winterswijk
- Boerderij Steenderen, Bronckhorst

Een Nieuwe Tijd rijdt!

De SRV-Wagen was het klapstuk van het project ‘Een nieuwe Tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’. Met dit project hebben  we de opgaven uit de wederopbouwtijd met de (duurzaamheid)opgaven van nu verbonden. Wat kunnen we leren van onze geschiedenis en hoe zetten we dat in om te verduurzamen met inachtneming van cultuurhistorische waarden? Voor het antwoord op deze vraag kon  je in de SRV-Wagen stappen en een heuse tijdreis maken!

Eerst stap je terug in de tijd: hoe zag de wederopbouwperiode in de Achterhoek er uit en voor welke uitdagingen stond men toen? Welke oplossingen werden gekozen? Dit was te beleven in een interactief mini-museum als je de SRV-Wagen instapt. Vervolgens kon je naar de toekomst reizen: hoe ziet de Achterhoek er uit als we niets doen aan verduurzaming? Door welke ingrepen kunnen wij dit voorkomen? In de tweede donkere ruimte kon je middels een escaperoom weer licht brengen door het oplossen van puzzels en spellen. Rondom de SRV-Wagen kon je in gesprek. Met de buurman, een energiecoach en adviseurs die duurzame oplossingen bieden.

Noo kriege wi-j 't baeter

In 2019 en 2020 is er door meer dan 30 verhalenvangers hard gewerkt aan het verzamelen en vastleggen van verhalen over de wederopbouwperiode in de Achterhoek. Door de hele regio hebben er interviews plaatsgevonden met meer dan 90 verhalen als resultaat. Annegreet van Bergen schreef op basis van alle verhalen het boek ‘Noo kriege wi-j ’t baeter’ waar in 20 thema’s het verhaal van de wederopbouwperiode wordt verteld. Een boek vol met persoonlijke verhalen over de wederopbouwperiode in de Achterhoek. Herkenbaar, verrassend en informatief. Hoe was het leven toen én wat kunnen we ervan leren?

Annegreet van Bergen, auteur van Gouden Jaren en Het goede leven, schreef het boek aan de hand van thema’s; Het badwater delen met je broertjes en zusjes, televisie kijken bij de buren, noaberhulp en je eigen voedsel verbouwen. Allemaal heel normaal tijdens de wederopbouwjaren in de Achterhoek. Het was een tijd van schaarste en woningnood, maar ook van optimisme en innovatie. In Noo kriege wi-j ’t baeter laat Annegreet van Bergen zien dat na de oorlog mensen overal in Nederland hetzelfde gevoel hadden: het wordt beter! Het boek is te bestellen via: www.achterhoekseboeken.nl of www.bol.com

Lessen uit de Wederopbouw

Na de Tweede Wereldoorlog was er in het hele land sprake van hoge woningnood. De wijken die in deze wederopbouwtijd in hoog tempo uit de grond werden gestampt, hebben tegenwoordig een dubbele reputatie. Door (oud)bewoners worden hun buurten hoog gewaardeerd, terwijl mensen die onbekend zijn met de wijken ze al gauw bestempelen als saai, eentonig en soms onveilig.

Inmiddels zijn we na het bouwen van de wijken een halve eeuw verder en zijn ze aan vernieuwing en verduurzaming toe om mee te kunnen groeien met het snel in ontwikkeling zijnde Nederland. Welke rollen zijn er weggelegd voor de wederopbouwwijken, en wat zijn daarbij de kansen en mogelijkheden? In het magazine ‘Lessen uit de wederopbouw’ hebben we gekeken naar vijf Achterhoekse woningcorporaties die wijken uit de wederopbouwtijd hebben aangepakt. Welke methoden zijn daarbij toegepast? Hoe zijn bewoners bij de werkzaamheden betrokken? Ook columnisten en bewoners komen aan het woord die elk vanuit hun eigen invalshoek iets vertellen over hun ervaring met wijken uit de wederopbouwtijd. ‘Lessen uit de wederopbouw’ is kortom een inspirerend magazine voor de Nederlandse gemeenten en woningcorporaties om te tonen hoe de Achterhoek met hun erfgoed uit de wederopbouwtijd omgaat en dat laat zien hoe boeiend, levendig en toekomstbestendig de wijken zijn!

Klik hier om het magazine te bekijken.

Groen in de wijk

De waarde en betekenis van de openbare ruimte en het groen worden vaak onderschat. Ook het (ontbreken van) eigenaarschap van deze plekken zorgt vaak voor verschraling en verrommeling. In het oorspronkelijke wijkontwerp van een wederopbouwwijk had het groen een belangrijke betekenis en was het een onmisbaar onderdeel van het geheel. Maar nu? De wederopbouwwijk van nu is niet meer zo innovatief en bijzonder als tijdens de bouw. De (transformatie en verduurzamings-) opgaven in deze wijk zijn enorm. Particulier, gemeente- en corporatiebezit gaan door elkaar heen en van wie is dan eigenlijk het groen? In de toekomstige opgave van klimaatadaptatie kan dat groen en die openbare ruimte van essentieel belang zijn. Maar hoe?

In Groen in de wijk is onderzocht hoe erfgoed ingezet kan worden bij de opgaven van nu. Concreet: hoe zet je de oorspronkelijke visie en opzet van de wederopbouwwijk in voor een klimaat-adaptieve wijk. De samenwerking tussen gemeente, corporatie, bewoners, Buha, Waterschap Rijn en IJssel en adviseurs vanuit Gelders Genootschap resulteert in concrete oplossingen voor de wijk Schöneveld in Doetinchem. Het rapport gemaakt als onderdeel van dit deelproject lees je hier. 

Festival Een Nieuwe Tijd!

Op 1 juli was het feest in de SSP-hal van de DRU in Ulft! Als afsluiting van het project Een Nieuwe Tijd! Wederopbouw in de Achterhoek organiseerden we een festival voor alle Achterhoekers. Afgelopen jaren zijn er diverse activiteiten langsgekomen waarin het wederopbouw erfgoed van de Achterhoek en de bijbehorende verhalen centraal stonden, maar waarbij we ook een brug naar de toekomst hebben geslagen. Tijdens het festival kwamen al deze projecten samen. Het was een feestelijke afsluiting met voor ieder wat wils: spannend én informatief!

Als afsluiting van het project is er een handreiking opgesteld waarin de geleerde lessen staan beschreven. Deze is hier te downloaden.