29 april 2019
Onlangs heeft Gelders Genootschap, samen met Huis en Erfgoed Collectief de eerste veertig, van een dikke zeventig, energiescans opgeleverd. Deze energiescans worden in opdracht van de gemeente Aalten, Oost Gelre en Winterswijk uitgevoerd bij gemeentelijke monumenten en rijksmonumenten. Dankzij een subsidie van de Provincie Gelderland kunnen deze scans kosteloos worden aangeboden aan de eigenaren van de zeventig monumenten.
Het doel van de energiescans is om eigenaren op weg te helpen bij de verduurzaming van hun monument. We gaan op zoek naar een goede balans tussen de wensen en eisen op het gebied van comfort en energiezuinigheid en het behoud van monumentale waarden. Uitgangspunt hierbij is een bouwhistorische verkenning en waardenstelling. Alle veertig monumenten zijn daarnaast onderworpen aan infraroodfotografie en een EPA-berekening. Hierbij zijn de isolatiewaarden van de buitenschil bepaald, oppervlakten hiervan ingemeten en de installaties beoordeeld. Met al deze gegevens is de huidige energiezuinigheid van het monument bepaald. Deze wordt uitgedrukt in een getal, de zogenaamde energie-index. Bij dit getal is de letter van het bijbehorende label te plaatsen.
Op basis van de bouwhistorische verkenning, de infraroodfotografie en de EPA-berekening zijn vervolgens verbeteringsmaatregelen gezocht, die enerzijds een gunstige invloed hebben op energieverbruik en duurzaamheid en anderzijds de monumentale waarden respecteren. Hierbij is ook de terugverdientijd en de Netto Contante Waarde van de maatregelen berekend, om zo de financiële haalbaarheid te toetsen. De resultaten van de eerste veertig energiescans zijn verrassend te noemen. Het blijkt mogelijk om 80% van de onderzochte panden naar een label A of B te krijgen, met behoud van de monumentale waarden en met realistische terugverdientijden. De veel gehoorde aanname dat het verduurzamen van monumenten lastig of zelfs onmogelijk is, blijkt dus niet waar!
Wel is het zo dat voor deze verduurzaming geen standaardoplossingen of –pakketten gegeven kunnen worden Een monument is anders dan een nieuwbouwwoning en vraagt om een specifieke behandeling. Niet in ieder historisch raam kan bijvoorbeeld zomaar isolerende beglazing worden geplaatst. Daarnaast is het van belang ons te realiseren dat het gebouw tijdenlang een eigen vocht- en temperatuurhuishouding heeft gehad. Wanneer we opeens de bouwfysische eigenschappen veranderen, kan dit nare gevolgen hebben. Te denken valt aan vochtproblemen, schimmelvorming en houtrot. Kortom: monumenten verduurzamen is goed mogelijk, maar vraagt wel om zorgvuldig maatwerk.