17 januari 2022
Op 26 januari 13.30 uur zal de digitale bijeenkomst Netwerk Religieus Erfgoed Gelderland plaatsvinden. Hier leest u meer over het programma van de middag en kunt u zich aanmelden voor de bijeenkomst. De bijeenkomst zal online plaatsvinden via Zoom. De link hiervoor ontvangt u enkele dagen voor de bijeenkomst.
PROGRAMMA
13.15 Digitale inloop
13.30 Introductie door het Gelders Genootschap
13.35 Inleiding door Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
13.45 De rol van de provincie bij de omgang met religieus erfgoed (Mocht je ideeën of vragen hebben: Ga met de provincie in gesprek in break-out room D!)
13.55 Intermezzo
14.00 Deelsessie 1 in break-out rooms
14.20 Korte pauze
14.30 Deelsessie 2 in break-out rooms
14.50 Plenaire terugkoppeling
15.00 Afsluiting door Jeroen Westerman en eventuele uitloop
AANMELDEN
Wij verzoeken u vriendelijk om u online aan te melden voor de bijeenkomst. Dat kan via de volgende link: https://www.geldersgenootschap.nl/online-bijeenkomst-religieus-erfgoed-26-januari.aspx
Via het aanmeldformulier kunt u uw voorkeuren opgeven voor deelname aan de break-out rooms. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende opties:
BREAK-OUT ROOMS
A. Aan de slag met de kerkenvisie
In Gelderland maken 36 gemeenten gebruik van de decentralisatie uitkering om een kerkenvisie op te stellen. Inmiddels zijn een aantal gemeenten al op weg, sommigen zelfs al klaar, maar er moeten ook nog gemeenten beginnen. In deze break-out room lichten een aantal gemeenten hun proces om tot een kerkenvisie te komen toe. De gemeenten Nijmegen, Culemborg en drie samenwerkende gemeenten in de Liemers delen hun ervaringen. Hoe pakken zij het aan en waarom? Welke uitdagingen komen zij tegen? Deze workshop is er om inspiratie op te doen, ervaringen uit te wisselen en kennis te delen omtrent de kerkenvisies
B. Vrijwilligers en de kerk
Hoe geven we toekomst aan historische kerkgebouwen en hoe houden we deze levendig voor de lokale gemeenschap? Door ze te behouden als waardevolle, bruisende ontmoetingsplekken in het hart van de samenleving.
In deze break-out room komt de Stichting Oude Gelderse Kerken aan het woord. Om bovenstaande maatschappelijke opgave te realiseren, is de SOGK met ondersteuning van provincie Gelderland een driejarige pilot gestart. Er is een nieuwe koers uitgestippeld met als ultieme doel: van het historische kerkgebouw een waardevolle, bruisende ontmoetingsplek maken in het hart van de samenleving. Het religieuze erfgoed verdient een permanente plek in de samenleving, omdat het rijke betekenislagen bevat die voor veel mensen van waarde zijn zoals architectuur, cultuur & erfgoed, geschiedenis, geloof, stilte en ontmoeten.
De komende tien jaar verliezen zo’n 200 kerken in Gelderland hun religieuze functie. De SOGK ondersteunt plaatselijke commissies en lokale initiatieven om van kerkgebouwen een bruisende ontmoetingsplek te maken. Een nieuwe koers vraagt veel van de lokale gemeenschap. Ondersteuning is daarom essentieel. Gelderse kerken wil in gesprek gaan rondom het thema ‘samen veranderen’ waarbij het accent ligt op samen DOEN.
C. Waardebepaling van het kerkinterieur
Gemeenten die een kerkenvisie opstellen inventariseren vanzelfsprekend met welke gebouwen, met welk erfgoed ze te maken hebben. Maar de helft van dat erfgoed bevindt zich aan de binnenkant van de gebedshuizen en is dus onzichtbaar voor de voorbijganger. Toch spreekt het voor zich dat orgels, preekstoelen, zilverwerk, doopvonten, beelden en schilderijen een belangrijk onderdeel zijn van ons gezamenlijke religieus erfgoed. In deze break-out room kijken we naar de waarde van interieurs en collecties van kerken en kloosters. De erfgoedspecialisten van Museum Catharijneconvent zijn dé experts op dit gebied en Anique de Kruijf, afdelingshoofd Erfgoed in Kerken en Kloosters, vertelt welke informatie en inzichten kerken en gemeenten bij het museum kunnen verkrijgen.
D. De omgang met religieus erfgoed en de provinciale rol
Als de trend van leegkomende kerken zich doorzet zal het waarschijnlijk lastig worden om voor alle (monumentale) kerken een nieuwe, passende bestemming te vinden. Bovendien kan de provincie niet alle kerken helpen bij de instandhouding. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden. De provincie gaat graag in gesprek over de manier waarop handvatten aan gemeenten meegegeven kunnen worden om te helpen bij dit keuzeproces.
E. Kerkenvisies en de Protestantse Kerk
In de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland is in het voorjaar van 2021 de notitie 'Speelruimte gezocht. Protestantse visie op kerkgebouwen' besproken. Deze notitie heeft tot doel kerkelijke gemeenten te helpen om hun eigen visie op hun kerkgebouw(en) te ontwikkelen. Naar buiten toe wil de notitie andere partijen - de overheid, andere kerkgenootschappen, de bouw- en vastgoedsector - duidelijk maken welke overwegingen in een gemeente van de Protestantse Kerk spelen. De notitie benadert het thema van verschillende kanten. Je kunt met een theologische bril naar het kerkgebouw kijken. Woorden die hierbij aan de orde komen zijn: 'heiligheid', 'gemeenschap' en 'persoonlijke ervaring'. Daarnaast is er het kerkelijke perspectief, met andere woorden: de praktische overwegingen die meewegen wanneer een kerkenraad visie of beleid formuleert voor het kerkgebouw. Is het gebouw geschikt om de doelstellingen van de gemeente te bereiken? Zijn de uitgaven en inkomsten in balans? etc. Als derde wordt het maatschappelijke perspectief benoemd. Hoe kijkt de samenleving naar het kerkgebouw en wat betekent het gebouw voor de samenleving? Is de dorpsgemeenschap of de stad / wijk 'mede-eigenaar'? De reflectie op en invulling van bovenstaande perspectieven bepalen de speelruimte voor het bepalen van de visie. In de break-out room zal de PKN u informeren over de notitie en daarover verder in gesprek gaan.
Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en zien u graag op 26 januari! Bij vragen kunt u contact opnemen met Lotte Schuitemaker (l.schuitemaker@geldersgenootschap.nl).