Het verhaal van Zutphen

Door: Gerard Derks

Netwerkbijeenkomst Cultuurhistorie Stedendriehoek in Zutphen

Onlangs waren we voor onze voorjaarsnetwerkbijeenkomst cultuurhistorie te gast in de gemeente Zutphen. Bij deze vergaderingen schuiven behalve de gemeenten uit de Stedendriehoek ook de provincie Gelderland, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Monumentenwacht en de regioarcheoloog aan.
Als coördinator voor de Stedendriehoek mag ik deze vergaderingen voorzitten. Samen met de gastgemeente probeer ik steeds een interessant programma samen te stellen. We vergaderen bij voorkeur op een aansprekende locatie en bezoeken daarna één of meer actuele projecten. Ook in de andere Gelderse regio’s wordt twee keer per jaar een dergelijke netwerkbijeenkomst georganiseerd.

Zutphen

Dit keer waren we dus te gast in Zutphen, de stad waar ik ben opgegroeid en de middelbare school heb doorlopen. Voor het vergaderdeel konden we terecht in “Dat Bolwerck”. In dit fraaie, enkele jaren geleden gerestaureerde pand op de kop van Zaadmarkt was in mijn jeugd de openbare bibliotheek. Door de nieuwe functie als kunsthuis (exposities, concerten en lezingen) bleef het openbare karakter van dit bijzondere pand gelukkig behouden. Je kunt er vergaderruimte huren en zelfs logeren: op de eerste etage is een Bed & Breakfast appartement ingericht. Kortom: een prima herbestemming!

Archeologie

Een van de thema’s van deze bijeenkomst was Archeologie. In het kader daarvan brachten we een bezoek aan het Stedelijk Museum waar we een kijkje konden nemen voor- en achter de schermen van het museum en bij archeologie.
Met stadsarcheoloog Michel Groothedde daalden we af naar de gewelfde middeleeuwse kelder waar we enthousiast werden rondgeleid door de permanente expositie met objecten die samen “het Verhaal van Zutphen” vertellen vanaf de oudste geschiedenis tot aan het heden.
Een bezoek aan de Musea Zutphen is een echte aanrader! Ze zijn sinds vorig jaar gehuisvest in het 17^e-eeuwse voormalige stadpaleis Hof van Heeckeren na een ingrijpende restauratie, renovatie en uitbreiding ontworpen door Bierman Henket architecten. Ook de gemeentelijke dienst Archeologie is ondergebracht in dit monumentale complex; wij mochten een kijkje nemen in het archeologisch restauratieatelier. Ook reguliere museumbezoekers kunnen een blik in het atelier werpen via een met glas dichtgezette doorgang die bij de restauratiewerkzaamheden werd ontdekt en voor dit doel open werd gehouden.

Hoogtepunt

Een hoogtepunt – ook letterlijk – was de beklimming van de toren van de Sint Janskerk in de Zutphense Nieuwstad. De toren staat momenteel in de steigers vanwege de restauratiewerkzaamheden die inmiddels bijna zijn afgerond.
Omdat ik in Zutphen ben opgegroeid was het bezoek aan deze locatie extra bijzonder. De Sint Janskerk was een van onze parochiekerken waar we geregeld de mis bezochten en ik heb er ook wel eens het kerkorgel mogen bespelen.
Vanaf het platform op de steigers konden we de resultaten van de restauratie- en onderhoudswerkzaamheden van dichtbij in ogenschouw nemen. Het was helder weer, dus ook het uitzicht vanaf de toren op de wijde omgeving was niet te versmaden met het dakenlandschap van de Zutphense binnenstad aan de zuidzijde, de watertoren in het oosten en de Grote Gracht aan de noordzijde. Achter de Grote Gracht de vroeg 20-eeuwse stadsuitleg, onderdeel van het beschermde stadsgezicht waarvoor ik jaren geleden de toelichting op de aanwijzing schreef en op de voorgrond het fraaie Baudartiuscollege waar ik mijn middelbare schooltijd doorbracht.

Erfgoededucatie

Bijzonder is het aan de restauratie gekoppelde educatieprogramma. Scholen van het voortgezet onderwijs werden uitgenodigd om de Nieuwstadskerk te komen bezoeken, waartoe in de bouwkeet op het terrein een tijdelijk bezoekerscentrum werd ingericht. De leerlingen krijgen een programma aangeboden waarbij ze onder leiding van de nodige vrijwilligers de toren mogen beklimmen en spelenderwijs veel leren over de kerk, de omgeving, het restauratiewerk en meer in het algemeen het behoud van erfgoed.
Erfgoededucatie is een van de speerpunten van het nieuwe erfgoedprogramma van de gemeente Zutphen, waarbij het geld van de door de gemeente gewonnen BNG erfgoedprijs goed van pas komt!

Al met al - met dank aan de gemeente Zutphen - een zeer geslaagde en inspirerende netwerkbijeenkomst!